Kolejny tom Wielkiej Historii Literatury Polskiej obejmuje tematycznie dzieje literatury polskiej zamknięte przedziałem czasowym od rozbiorów po powstanie styczniowe.

Początkowe dziesięciolecia, na które składają się tzw. szok porozbiorowy, Księstwo Warszawskie (poezja, narodziny współczesnego eseju, powieść gotycka, Śpiewy historyczne Juliana Ursyna Niemcewicza, tragedia klasyczna Alojzego Felińskiego, oda klasyczna Kajetana Koźmiana) i – częściowo Królestwo Polskie (powieść obyczajowa, romans sentymentalny i historyczny, idylle i elegie; poemat heroiczny, bajka i proza klasyczna, Ziemiaństwo Kajetana Koźmiana) – opracował Ryszard Przybylski. Właściwy romantyzm jest pióra Aliny Witkowskiej (sylwetka i twórczość Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Norwida; liryka okresu międzypowstaniowego, poemat i epika wierszowana, proza narracyjna, dramat, krytyka literacka okresu międzypowstaniowego, epistolografia i pamiętnikarstwo doby romantyzmu, literatura dla młodego odbiorcy, pierwsze syntezy historii literatury).

Połączenie obydwu zakresów historii literatury w jednym tomie wynika z przeświadczenia o dominujących rysach wspólnych literatury porozbiorowej, wskazujących na ciągłość procesu historycznoliterackiego mimo różnic stylów, poetyk i gatunków. Wszystko, co działo się w literaturze porozbiorowej, stanowiło, bowiem naturalną glebę romantyzmu pojętego jako kontynuacja, jako dialog i jako sprzeciw. Dlatego też literatura porozbiorowa znalazła się w tomie Romantyzm na zasadach współkomponentu epoki.

Ilościowo w podręczniku dominuje romantyzm, co wynika ze szczególnej roli tego prądu w polskiej kulturze oraz długiego czasu jego trwania – od symbolicznej daty pierwszego tomiku Poezji Mickiewicza (1822) po powstanie styczniowe.

Czytelnik niewątpliwie zauważy odmienność ujęć obydwu części, co wynika z różnic w poglądach na zasady syntezy historycznoliterackiej – daleko posunięta selektywność materiałowa u Przybylskiego i dążenie do nasycenia informacjami u Witkowskiej. Różnice między autorami nie zachwiały jednak pewnymi wspólnymi zasadami dotyczącymi formowania syntezy historycznoliterackiej. Tok wykładu utrzymany został w granicach dyskursu respektującego podziały gatunkowe, chronologiczny porządek procesu literackiego i historyczne konteksty wydarzeń.

Książka posiada bogate biogramy pisarzy zamieszczone na końcu tomu, wskazówki bibliograficzne; indeks osób, utworów i czasopism, a także liczne ilustracje czarno-białe.

Rozdziały:

Część pierwsza Klasycyzm i sentymentalizm po trzecim rozbiorze (1795-1830) Ryszard Przybylski
Wprowadzenie

I. Pierwsze dziesięciolecie niewoli (1795-1805)
1. Krajobraz po klęsce
2. Program narodowe na dwa stulecia
3. Kultura jako źródło ocalenia
4. Laus agriculturae
5. Rozpacz libertyna
6. Kroniki straconego pokolenia
7. Dramat narodu wybranego
8. Zakończenie

II. Czasy Księstwa Warszawskiego (1806-1814)
1. Poezja i obowiązki patriotyczne
2. Narodziny współczesnego eseju
3. Próba powieści gotyckiej
4. Śpiewy historyczne Juliana Ursyna Niemcewicza
5. Tragedia klasyczna Alojzego Felińskiego
6. Oda klasyczna Kajetana Koźmiana
7. Zakończenie

III. Czasy Królestwa Kongresowego (1815-1830)
1. Powieść obyczajowa
2. Romans sentymentalny
3. Romans historyczny
4. Od idylli do elegii
5. Poemat heroiczny klasyków
6. Bajka klasyków
7. Proza klasyków
8. Ziemiaństwo Kajetana Koźmiana
9. Zakończenie. Spór romantyków z klasykami

Część druga – Romantyzm
I. Romantyzm do roku 1831
II. Adam Mickiewicz
III. Juliusz Słowacki
IV. Zygmunt Krasiński
V. Cyprian Norwid
VI. Liryka okresu międzypowstaniowego
VII. Poemat i epika wierszowana
VIII. Proza narracyjna
IX. Dramat
X. Krytyka literacka okresu międzypowstaniowego
XI. Epistolografia epoki romantyzmu
XII. Pamiętnikarstwo doby romantyzmu
XIII. Literatura dla młodego odbiorcy
XIV. Pierwsze syntezy historii literatury
XV. Zakończenie. Dalsze dzieje romantyzmu