Obecnie systemy uniksowe wyposaża się w intuicyjne GUI, a pojawiające się dystrybucje Linuksa stają się coraz łatwiejsze w obsłudze i administracji. Wciąż jednak jednym z najważniejszych narzędzi administratora i użytkownika systemu uniksowego pozostaje opracowana w zeszłym stuleciu powłoka Bourne, czyli bash. Umiejętność pisania i używania skryptów powłoki jest bezcenna: można w ten sposób automatyzować monotonne zadania, monitorować stan i działanie systemu, włączając w to identyfikację problematycznych procesów. Łatwiejsze też stają się operacje na plikach, optymalizacje wydajności czy dostosowanie systemu do specyficznych potrzeb.

Niniejsza książka przyda się zarówno użytkownikom, jak i administratorom systemów uniksowych. Znalazły się tu receptury opisujące wykonywanie prostych czynności, takich jak wyszukiwanie plików, a także złożonych zadań administracyjnych, w tym monitorowania i dostosowywania systemu, obsługi sieci, bezpieczeństwa i korzystania z chmury. Nie zabrakło receptur ułatwiających rozwiązywanie złożonych problemów, takich jak tworzenie kopii zapasowych, kontroli wersji i śledzenie pakietów, a także korzystanie z kontenerów, maszyn wirtualnych oraz chmury. Znalazły się tu także receptury przydatne dla programistów, którzy nauczą się analizy aplikacji systemowych i korzystać z takich narzędzi, jak git i fossil.

W tej książce:

• pisanie i debugowanie skryptów oraz konfigurowanie powłoki,
• sterowanie pracą skryptu i praca z plikami,
• rozwiązywanie problemów z aplikacjami internetowymi,
• kopie zapasowe, monitorowanie systemu i inne zadania administracyjne,
• analiza sieci i rozwiązywanie problemów z bezpieczeństwem,
• skrypty do korzystania z kontenerów, maszyn wirtualnych i chmury.

Skrypty powłoki - najlepsze wsparcie admina!

Rozdziały:

Przedmowa (13)

Rozdział 1. Poznanie możliwości powłoki (17)

• Wprowadzenie (18)
• Wyświetlanie w oknie terminalu (18)
• Używanie zmiennych i zmiennych środowiskowych (24)
• Funkcja dołączająca wartość na początku zmiennych środowiskowych (29)
• Wykonywanie obliczeń matematycznych za pomocą powłoki (30)
• Eksperymentowanie z deskryptorami plików i przekierowywaniem (32)
• Tablice zwykłe i tablice asocjacyjne (38)
• Korzystanie z aliasów (40)
• Uzyskiwanie informacji o terminalu (42)
• Uzyskiwanie i ustawianie dat oraz opóźnienia (43)
• Debugowanie skryptu (47)
• Funkcje i argumenty (49)
• Przekazywanie danych wyjściowych do drugiego polecenia (53)
• Odczytywanie n znaków bez naciskania klawisza Enter (55)
• Wykonywanie polecenia aż do osiągnięcia zamierzonego celu (56)
• Separatory pól i iteratory (58)
• Porównania i testy (60)
• Dostosowywanie powłoki za pomocą plików konfiguracyjnych (64)

Rozdział 2. Dobre polecenie (67)

• Wprowadzenie (68)
• Łączenie za pomocą polecenia cat (68)
• Rejestrowanie i odtwarzanie sesji terminalowych (71)
• Znajdowanie plików i wyświetlanie ich listy (72)
• Eksperymentowanie z poleceniem xargs (82)
• Przekształcanie za pomocą polecenia tr (88)
• Suma kontrolna i weryfikowanie (92)
• Narzędzia kryptograficzne i funkcje mieszające (97)
• Sortowanie, unikatowość i duplikaty (98)
• Liczby losowe i nadawanie nazw plikom tymczasowym (103)
• Podział plików i danych (104)
• Podział nazw plików na podstawie rozszerzenia (107)
• Zmiana nazw plików i przenoszenie ich w trybie wsadowym (110)
• Sprawdzanie pisowni i przetwarzanie słownika (112)
• Automatyzowanie interaktywnego wprowadzania danych (114)
• Przyspieszanie wykonywania poleceń poprzez uruchamianie procesów równoległych (117)
• Analizowanie katalogu oraz zawartych w nim plików i podkatalogów (119)

Rozdział 3. Plik na wejściu, plik na wyjściu (121)

• Wprowadzenie (122)
• Generowanie plików dowolnej wielkości (122)
• Część wspólna i różnica zbiorów (A-B) w przypadku plików tekstowych (124)
• Znajdowanie i usuwanie duplikatów plików (127)
• Uprawnienia plików, prawo właściciela pliku i bit lepkości (130)
• Zapewnianie niezmienności plików (135)
• Masowe generowanie pustych plików (136)
• Znajdowanie dowiązania symbolicznego i jego obiektu docelowego (137)
• Wyliczanie statystyk dotyczących typów plików (139)
• Korzystanie z plików pętli zwrotnej (141)
• Tworzenie plików ISO i hybrydowych plików ISO (145)
• Znajdowanie różnicy między plikami oraz stosowanie poprawek (148)
• Korzystanie z poleceń head i tail w celu wyświetlenia 10 pierwszych lub ostatnich wierszy (150)
• Wyświetlanie wyłącznie katalogów - inne metody (153)
• Szybka nawigacja na poziomie wiersza poleceń za pomocą poleceń pushd i popd (154)
• Określanie liczby wierszy, słów i znaków w pliku (155)
• Wyświetlanie drzewa katalogów (157)
• Przetwarzanie plików wideo i graficznych (158)

Rozdział 4. Przetwarzanie tekstu i sterowanie (163)

• Wprowadzenie (164)
• Używanie wyrażeń regularnych (164)
• Wyszukiwanie tekstu wewnątrz pliku za pomocą polecenia grep (169)
• Oparte na kolumnach wycinanie zawartości pliku za pomocą polecenia cut (175)
• Stosowanie polecenia sed w celu zastępowania tekstu (178)
• Korzystanie z polecenia awk w celu zaawansowanego przetwarzania tekstu (182)
• Częstość wystąpień słów używanych w danym pliku (188)
• Kompresowanie i dekompresowanie kodu JavaScript (190)
• Scalanie wielu plików jako kolumn (193)
• Wyświetlanie n-tego słowa lub n-tej kolumny pliku lub wiersza (194)
• Wyświetlanie tekstu między wierszami o określonych numerach lub między wzorcami (195)
• Wyświetlanie wierszy w odwrotnej kolejności (196)
• Analizowanie adresów e-mail i URL zawartych w tekście (197)
• Usuwanie z pliku zdania zawierającego dane słowo (199)
• Zastępowanie wzorca tekstem we wszystkich plikach znajdujących się w katalogu (200)
• Podział tekstu i operacje na parametrach (201)

Rozdział 5. Zagmatwany internet? Wcale nie! (203)

• Wprowadzenie (204)
• Pobieranie ze strony internetowej (204)
• Pobieranie strony internetowej jako zwykłego tekstu (207)
• Narzędzie cURL - wprowadzenie (208)
• Uzyskiwanie dostępu do nieprzeczytanych wiadomości e-mail usługi Gmail z poziomu wiersza poleceń (213)
• Analizowanie danych z witryny internetowej (215)
• Przeglądarka obrazów i narzędzie do ich pobierania (216)
• Generator internetowego albumu ze zdjęciami (219)
• Klient wiersza poleceń serwisu Twitter (221)
• Dostęp do definicji słów za pośrednictwem serwera sieci Web (224)
• Znajdowanie uszkodzonych łączy w witrynie internetowej (226)
• Śledzenie zmian w witrynie internetowej (228)
• Wysyłanie danych do strony internetowej i wczytywanie odpowiedzi (230)
• Pobieranie wideo z internetu (232)
• Tworzenie podsumowania tekstu za pomocą OTS (233)
• Tłumaczenie tekstu za pomocą wiersza poleceń (234)

Rozdział 6. Zarządzanie repozytorium (235)

• Wprowadzenie (236)
• Korzystanie z systemu Git (237)
• Tworzenie nowego repozytorium Git (237)
• Klonowanie zdalnego repozytorium Git (238)
• Dodawanie i zatwierdzanie zmian w repozytorium Git (238)
• Tworzenie i łączenie gałęzi w repozytorium Git (240)
• Udostępnienie swojej pracy (242)
• Przesyłanie gałęzi na serwer (244)
• Pobieranie najnowszej wersji kodu źródłowego do bieżącej gałęzi (244)
• Sprawdzanie stanu repozytorium Git (245)
• Wyświetlanie historii repozytorium Git (246)
• Znajdowanie błędów (247)
• Oznaczanie migawek znacznikami (248)
• Etyka komentarzy stosowanych podczas zatwierdzania kodu (250)
• Używanie narzędzia Fossil (250)
• Tworzenie nowego repozytorium Fossil (251)
• Klonowanie zdalnego repozytorium Fossil (253)
• Otwieranie projektu Fossil (253)
• Dodawanie i zatwierdzanie zmian za pomocą narzędzia Fossil (254)
• Używanie gałęzi i kopii projektu w repozytorium Fossil (255)
• Udostępnianie pracy za pomocą repozytorium Fossil (258)
• Aktualizowanie lokalnego repozytorium Fossil (258)
• Sprawdzanie stanu repozytorium Fossil (259)
• Wyświetlanie historii repozytorium Fossil (260)

Rozdział 7. Plan tworzenia kopii zapasowych (265)

• Wprowadzenie (265)
• Archiwizowanie za pomocą programu tar (266)
• Archiwizowanie za pomocą programu cpio (272)
• Kompresowanie za pomocą programu gunzip (gzip) (273)
• Archiwizowanie i kompresowanie za pomocą programu zip (277)
• Szybsze archiwizowanie za pomocą programu pbzip2 (278)
• Tworzenie systemów plików z kompresją (279)
• Tworzenie migawek kopii zapasowych za pomocą programu rsync (281)
• Archiwa różnicowe (284)
• Tworzenie obrazów całego dysku za pomocą programu fsarchiver (285)

Rozdział 8. Poczciwa sieć (289)

• Wprowadzenie (290)
• Konfigurowanie sieci (290)
• Używanie narzędzia ping (296)
• Śledzenie tras IP (300)
• Wyświetlanie wszystkich komputerów dostępnych w sieci (301)
• Uruchamianie poleceń na hoście zdalnym za pomocą narzędzia SSH (304)
• Uruchamianie poleceń graficznych na hoście zdalnym (307)
• Przesyłanie plików (308)
• Łączenie się z siecią bezprzewodową (311)
• Automatyczne logowanie protokołu SSH bez wymogu podania hasła (314)
• Przekazywanie portów za pomocą protokołu SSH (316)
• Podłączanie dysku zdalnego za pomocą lokalnego punktu podłączenia (317)
• Analiza ruchu sieciowego i portów (318)
• Pomiar przepustowości sieci (320)
• Tworzenie dowolnych gniazd (321)
• Tworzenie mostu (323)
• Udostępnianie połączenia z internetem (324)
• Tworzenie prostej zapory sieciowej za pomocą iptables (326)
• Tworzenie sieci typu Virtual Private Network (327)

Rozdział 9. Postaw na monitorowanie (335)

• Wprowadzenie (336)
• Monitorowanie wykorzystania przestrzeni dyskowej (336)
• Obliczanie czasu wykonywania polecenia (342)
• Informacje o zalogowanych użytkownikach, dziennikach rozruchu i niepowodzeniu rozruchu (345)
• Wyświetlanie 10 procesów zajmujących w ciągu godziny najwięcej czasu procesora (347)
• Monitorowanie danych wyjściowych poleceń za pomocą narzędzia watch (350)
• Rejestrowanie dostępu do plików i katalogów (351)
• Rejestrowanie za pomocą narzędzia syslog (352)
• Zarządzanie plikami dziennika za pomocą narzędzia logrotate (354)
• Monitorowanie logowania użytkowników w celu wykrycia intruzów (356)
• Monitorowanie poziomu wykorzystania przestrzeni dysków zdalnych (358)
• Określanie liczby godzin aktywności użytkownika w systemie (361)
• Pomiar i optymalizowanie aktywności dysku (363)
• Monitorowanie aktywności dysków (364)
• Sprawdzanie dysków i systemów plików pod kątem błędów (365)
• Analiza kondycji dysku (367)
• Uzyskiwanie statystyk dotyczących dysku (370)

Rozdział 10. Administrowanie (373)

• Wprowadzenie (373)
• Gromadzenie informacji o procesach (374)
• Objaśnienie narzędzi: which, whereis, whatis i file (380)
• Kończenie procesów oraz wysyłanie sygnałów i odpowiadanie na nie (383)
• Wysyłanie komunikatów do terminali użytkowników (386)
• System plików /proc (389)
• Gromadzenie informacji o systemie (390)
• Planowanie za pomocą programu cron (392)
• Rodzaje i sposoby użycia baz danych (396)
• Zapisywanie bazy danych SQLite i jej odczytywanie (398)
• Zapisywanie bazy danych MySQL i odczytywanie jej z poziomu powłoki Bash (400)
• Skrypt do zarządzania użytkownikami (405)
• Masowa zmiana wymiarów obrazów i konwersja formatów (409)
• Wykonywanie zrzutów ekranowych z poziomu okna terminalu (413)
• Zarządzanie wieloma terminalami za pomocą jednego z nich (414)

Rozdział 11. Podążanie za śladami (415)

• Wprowadzenie (415)
• Śledzenie pakietów za pomocą polecenia tcpdump (415)
• Znajdowanie pakietów za pomocą polecenia ngrep (419)
• Śledzenie tras sieciowych za pomocą polecenia ip (421)
• Śledzenie wywołań systemowych za pomocą polecenia strace (423)
• Śledzenie funkcji biblioteki dynamicznej za pomocą polecenia ltrace (427)

Rozdział 12. Dostosowywanie systemu Linux (431)

• Wprowadzenie (431)
• Identyfikowanie usług (433)
• Gromadzenie danych z gniazd za pomocą polecenia ss (437)
• Gromadzenie danych o operacjach wejścia-wyjścia w systemie za pomocą polecenia dstat (439)
• Identyfikowanie procesów nadmiernie wykorzystujących zasoby za pomocą polecenia pidstat (442)
• Dostosowywanie jądra systemu Linux za pomocą polecenia sysctl (443)
• Dostosowywanie systemu Linux za pomocą plików konfiguracyjnych (445)
• Zmiana priorytetu zarządcy procesów za pomocą polecenia nice (446)

Rozdział 13. Kontenery, maszyny wirtualne i chmura (449)

• Wprowadzenie (449)
• Używanie kontenerów systemu Linux (450)
• Stosowanie Dockera (459)
• Używanie maszyn wirtualnych w systemie Linux (463)
• Linux w chmurze (464)