Dowiedz się, jak:
zrozumieć koncepcje statystyczne, techniki, wzory i obliczenia
interpretować diagramy i wykresy, określać prawdopodobieństwo oraz ustalać przedziały ufności
weryfikować i analizować dane z eksperymentów i sondaży

Prosty sposób na statystykę
Czujesz się bezradny w obliczu statystyki? Bez obaw! Dzięki temu przystępnemu przewodnikowi dowiesz się, jak należy gromadzić i weryfikować dane oraz prezentować je na wykresach; rozszyfrowywać rozkłady; obliczać przedziały ufności i weryfikować hipotezy; analizować dane, wykorzystując korelację, regresję, tabele krzyżowe — i wiele więcej...

Świat statystyki — naucz się weryfikować w kontekście ilościowym i jakościowym statystyki życia codziennego.
Spoglądaj z szerokiej perspektywy — badaj dane z wykorzystaniem grafów i wykresów, opisuj je za pomocą średnich, median, wyników standardowych, percentyli i nie tylko.
Wyniki mogą się różnić — poznaj powszechnie stosowane rozkłady statystyczne i dowiedz się, jak należy postępować ze zmiennymi losowymi, błędem standardowym, centralnym twierdzeniem granicznym.
Szacuj z przekonaniem — wykorzystuj błąd standardowy, przedziały ufności i testy statystyczne do wyciągania wniosków dotyczących populacji.
Wkrocz w sferę badań statystycznych i ich analiz — poznaj tajniki sondaży, eksperymentów, korelacji, regresji liniowej, tabel krzyżowych i niezależności.

Otwórz tę książkę i znajdź:

proste objaśnienia terminów statystycznych,
informacje o zestawianiu i weryfikacji danych oraz o ich prezentacjach graficznych,
wszystko, co chciałbyś wiedzieć o zmiennych losowych, rozkładach — dwumianowym, normalnym i t-Studenta, rozkładach z prób oraz o centralnym twierdzeniu granicznym,
wskazówki dotyczące przeprowadzania, interpretowania oraz weryfikacji sondaży i eksperymentów,
narzędzia analizy danych dla badań regresji, przedziałów ufności, testów statystycznych i tabel krzyżowych,
mnóstwo przykładów i rysunków ilustrujących istotne koncepcje i metody.

 

 

Wstęp (19)

• O książce (20)
• Konwencje zastosowane w książce (20)
• Czego nie czytać (21)
• Naiwne założenia (21)
• Jak podzielona jest książka (21)
  • Część I: Istotne statystyki dotyczące statystyki (21)
  • Część II: Podstawy wykonywania obliczeń (22)
  • Część III: Rozkłady i centralne twierdzenie graniczne (22)
  • Część IV: Przewidywanie i hipotetyzowanie z przekonaniem (22)
  • Część V: Badania statystyczne i pogoń za znaczącą relacją (23)
  • Część VI: Dekalogi (23)
• Ikony użyte w książce (23)
• Co dalej (24)

CZĘŚĆ I: ISTOTNE STATYSTYKI DOTYCZĄCE STATYSTYKI (25)

Rozdział 1: Statystyka w pigułce (27)

• Powodzenie w statystycznym świecie (27)
• Projektowanie odpowiednich badań (28)
  • Sondaże (29)
  • Eksperymenty (29)
• Gromadzenie wartościowych danych (30)
  • Dobór właściwej próby (30)
  • Unikanie tendencyjności danych (31)
• Tworzenie skutecznych podsumowań (32)
  • Statystyki opisowe (32)
  • Wykresy i grafy (33)
• Ustalanie rozkładów (34)
• Prowadzenie właściwych analiz (34)
  • Błąd statystyczny i przedziały ufności (35)
  • Testowanie statystyczne (36)
  • Korelacja, regresja i tabele krzyżowe (37)
• Wyciąganie wiarygodnych wniosków (38)
  • Podawanie zawyżonych wyników (38)
  • Kwestionowanie twierdzeń o przyczynie i skutku (38)
• Jak być detektywem, a nie sceptykiem (39)

Rozdział 2: Statystyka w codziennym życiu (41)

• Statystyka i media - więcej pytań niż odpowiedzi? (41)
  • Sondowanie problemów z popcornem (42)
  • Walka z wirusami (42)
  • Ustalanie przyczyn wypadków (43)
  • Rozważania nad pomyłkami lekarskimi (44)
  • Kwestie utraty gruntów (44)
  • Kontrolowanie szkół (44)
  • Problematyka sportowa (45)
  • Wiadomości ekonomiczne (46)
  • Informacje turystyczne (46)
  • Badanie statystyk seksualnych (47)
  • Dywagacje nad prognozami pogody (47)
  • Rozmyślania o filmach (48)
  • Prześwietlanie horoskopów (48)
• Wykorzystywanie statystyki w pracy (48)
  • Odbieranie porodów - oraz udzielanie informacji (49)
  • Pozowanie do zdjęć (49)
  • Gromadzenie danych o pizzy (50)
  • Statystyki w biurze (50)

Rozdział 3: Przejmujemy kontrolę - tak wiele liczb i tak mało czasu (51)

• Wykrywanie błędów, przesady i zwykłych kłamstw (52)
  • Sprawdzanie obliczeń (52)
  • Wykrywanie mylących statystyk (53)
  • Poszukiwanie kłamstw we właściwych miejscach (59)
• Skutki mylących statystyk (59)

Rozdział 4: Narzędzia pracy (61)

• Statystyka - więcej niż tylko liczby (61)
• Poznajemy podstawy statystycznego żargonu (63)
  • Dane (63)
  • Zbiór danych (64)
  • Zmienna (65)
  • Populacja (65)
  • Próba losowa czy inna? (66)
  • Statystyka (67)
  • Parametr (68)
  • Tendencyjność (68)
  • Średnia (przeciętna) (69)
  • Mediana (69)
  • Odchylenie standardowe (69)
  • Percentyl (70)
  • Wynik standaryzowany (70)
  • Rozkład i rozkład normalny (71)
  • Centralne twierdzenie graniczne (72)
  • Wartości z (73)
  • Eksperymenty (73)
  • Sondaże (ankiety) (74)
  • Błąd statystyczny (75)
  • Przedział ufności (76)
  • Testowanie statystyczne (77)
  • Wartości p (77)
  • Istotność statystyczna (78)
  • Korelacja kontra przyczynowość (79)

CZĘŚĆ II: PODSTAWY WYKONYWANIA OBLICZEŃ (81)

Rozdział 5: Średnie, mediany i nie tylko (83)

• Podsumowywanie danych z wykorzystaniem statystyk opisowych (83)
• Obliczenia danych kategorycznych - tabele i wartości procentowe (84)
• Badanie środka za pomocą średniej i mediany (86)
  • Uśrednianie do średniej (87)
  • Podział danych według mediany (88)
  • Porównywanie średnich i median - histogramy (89)
• Pojęcie rozproszenia (91)
  • Ustalanie odchylenia standardowego (91)
  • Poza zakresem (95)
• Badanie reguły trzech sigm (95)
• Pomiar pozycji względnej za pomocą percentyli (97)
  • Obliczanie percentyli (98)
  • Interpretacja percentyli (99)
  • Zestawianie podsumowania pięcioliczbowego (101)
  • Badanie rozstępu ćwiartkowego (103)

Rozdział 6: Właściwy obraz - wykresy danych kategorycznych (105)

• Kawałki układanki - wykresy kołowe (105)
  • Podział wydatków osobistych (106)
  • Dochody z loterii (107)
  • Jedzenie z dostawą do domu (108)
  • Analiza trendów struktury wiekowej (109)
  • Podnoszenie poprzeczki na wykresach słupkowych (110)
  • Śledzenie kosztów transportu (110)
  • Zyski z loterii (112)
  • Kwestia skali na wykresie słupkowym (113)
  • Rozmyślania nad najbardziej irytującymi sytuacjami w miejscu pracy (114)

Rozdział 7: Krok po kroku - wykresy danych liczbowych (117)

• Histogramy (117)
  • Tworzenie histogramu (117)
  • Interpretacja histogramu (120)
  • Obrazy i liczby (124)
  • Wykrywanie mylących histogramów (125)
• Badanie wykresów pudełkowych (128)
  • Tworzenie wykresu pudełkowego (128)
  • Interpretacja wykresu pudełkowego (130)
• Tworzenie wykresów czasowych (135)
  • Interpretacja wykresów czasowych (135)
  • Kwestia zróżnicowania - wykresy czasowe kontra histogramy (136)
  • Wyszukiwanie mylących wykresów czasowych (136)

CZĘŚĆ III: ROZKŁADY I CENTRALNE TWIERDZENIE GRANICZNE (141)

Rozdział 8: Zmienne losowe i rozkład dwumianowy (143)

• Definiowanie zmiennej losowej (143)
  • Zmienne dyskretne i ciągłe (144)
  • Rozkłady prawdopodobieństw (145)
  • Średnia i wariancja dyskretnej zmiennej losowej (146)
• Identyfikacja dwumianu (146)
  • Sprawdzanie warunków rozkładu dwumianowego krok po kroku (147)
  • Brak ustalonej liczby prób (148)
  • Więcej niż sukces lub porażka (148)
  • Próby nie są niezależne (148)
  • Prawdopodobieństwo sukcesu (p) ulega zmianie (149)
• Znajdowanie prawdopodobieństw dwumianowych z wykorzystaniem wzoru (149)
• Znajdowanie prawdopodobieństw dwumianowych z wykorzystaniem tablicy dwumianowej (151)
  • Znajdowanie prawdopodobieństw dla określonych wartości X (152)
  • Znajdowanie prawdopodobieństw dla X większego lub mniejszego od określonej wartości oraz dla znajdującego się pomiędzy dwiema wartościami (152)
• Sprawdzanie średniej i odchylenia standardowego zmiennej o rozkładzie dwumianowym (153)

Rozdział 9: Rozkład normalny (155)

• Badanie podstaw rozkładu normalnego (155)
• Spotkanie ze standardowym rozkładem normalnym (rozkładem Z) (158)
  • Sprawdzanie Z (158)
  • Standaryzacja X do Z (159)
  • Znajdowanie prawdopodobieństw dla Z z wykorzystaniem tablicy Z (160)
• Znajdowanie prawdopodobieństw dla rozkładu normalnego (161)
• Znajdowanie X, gdy znamy wartość procentową (164)
  • Ustalanie percentyli dla rozkładu normalnego (164)
  • Podchwytliwe sformułowania w zadaniach z percentylami (166)
• Aproksymacja rozkładu dwumianowego rozkładem normalnym (167)

Rozdział 10: Rozkład t-Studenta (169)

• Podstawy rozkładu t-Studenta (169)
  • Porównanie rozkładów Z i t-Studenta (169)
  • Ustalanie wpływu zróżnicowania na rozkłady t-Studenta (170)
• Korzystanie z tablicy t-Studenta (171)
  • Znajdowanie prawdopodobieństw z wykorzystaniem tablicy rozkładu t-Studenta (172)
  • Ustalanie percentyli dla rozkładu t-Studenta (172)
  • Określanie wartości t* dla przedziałów ufności (173)
• Badanie zachowań z wykorzystaniem tablicy t-Studenta (173)

Rozdział 11: Rozkłady z prób i centralne twierdzenie graniczne (175)

• Definiowanie rozkładu z próby (175)
• Średnia rozkładu z próby (177)
• Pomiar błędu standardowego (177)
  • Liczebność próby a błąd standardowy (178)
  • Odchylenie standardowe a błąd standardowy dla populacji (179)
• Kształt rozkładu z próby (181)
  • Przypadek 1.: rozkład X jest normalny (181)
  • Przypadek 2.: rozkład X nie jest normalny - pojawia się centralne twierdzenie graniczne (181)
• Znajdowanie prawdopodobieństw dla średniej z próby (184)
• Rozkład z próby dla odsetka z próby (185)
• Znajdowanie prawdopodobieństw dla odsetka z próby (187)

CZĘŚĆ IV: PRZEWIDYWANIE I HIPOTETYZOWANIE Z PRZEKONANIEM (189)

Rozdział 12: Miejsce na błąd statystyczny (191)

• Istotność plusa i minusa (191)
• Ustalanie błędu statystycznego - wzór ogólny (193)
  • Pomiar zróżnicowania próby (193)
  • Obliczanie błędu statystycznego dla odsetka z próby (194)
  • Ogłaszanie wyników (196)
  • Obliczanie błędu statystycznego dla średniej z próby (196)
  • Przekonanie, że mamy rację (198)
• Ustalanie znaczenia liczebności próby (198)
  • Liczebność próby a błąd statystyczny (198)
  • Więcej nie zawsze znaczy (o wiele) lepiej! (199)
  • Utrzymanie błędu statystycznego w odpowiedniej perspektywie (199)

Rozdział 13: Przedziały ufności - trafne oszacowania (201)

• Nie wszystkie oszacowania są sobie równe (201)
• Łączenie statystyki z parametrem (202)
• Kwestie nazewnictwa (203)
• Interpretacja wyników (204)
• Problematyka zakresu (204)
• Wybór poziomu ufności (205)
• Uwzględnianie liczebności próby (207)
• Ocena zróżnicowania populacji (208)
• Obliczanie przedziału ufności dla średniej z populacji (209)
  • Przypadek 1.: odchylenie standardowe populacji jest znane (209)
  • Przypadek 2.: odchylenie standardowe populacji nie jest znane i/lub wartość n jest niewielka (210)
• Ustalanie pożądanej wartości liczebności próby (211)
• Ustalanie przedziału ufności dla pojedynczego odsetka populacji (213)
• Określanie przedziału ufności dla różnicy dwóch średnich (214)
  • Przypadek 1.: odchylenia standardowe populacji są znane (215)
  • Przypadek 2.: odchylenia standardowe populacji są nieznane i/lub liczebności prób są niewielkie (216)
• Szacowanie różnicy dwóch odsetków (217)
• Znajdowanie mylących przedziałów ufności (219)

Rozdział 14: Twierdzenia, testy i wnioski (221)

• Formułowanie hipotez (222)
  • Definiowanie zera (222)
  • Jaka jest alternatywa? (222)
• Gromadzenie dowodów (danych) (223)
• Zestawianie dowodów - statystyka testowa (224)
  • Gromadzenie statystyk z prób (224)
  • Pomiar rozproszenia z wykorzystaniem błędów standardowych (224)
  • Pojęcie wyników standaryzowanych (225)
  • Obliczanie i interpretacja statystyki testowej (225)
• Ocena dowodów i podejmowanie decyzji - wartości p (226)
  • Łączenie statystyk testowych i wartości p (226)
  • Definiowanie wartości p (227)
  • Obliczanie wartości p (227)
• Wyciąganie wniosków (228)
  • Określanie granic dla odrzucenia H0 (229)
  • Testowanie żylaków (230)
• Ocena prawdopodobieństwa złej decyzji (230)
  • Fałszywe alarmy - błędy pierwszego rodzaju (231)
  • Brak wykrycia - błędy drugiego rodzaju (231)

Rozdział 15: Popularne testy statystyczne - wzory i przykłady (233)

• Testowanie jednej średniej z populacji (233)
• Małe próby i nieznane odchylenia standardowe - test t-Studenta (235)
  • Stosowanie testu t-Studenta (236)
  • Związek pomiędzy t i Z (237)
  • Postępowanie z ujemnymi wartościami t (237)
  • Badanie opcji "nie równa się" (238)
• Testowanie pojedynczego odsetka z populacji (238)
• Porównywanie dwóch (niezależnych) średnich z populacji (240)
• Testowanie średniej z różnicy (test t-Studenta dla zmiennych zależnych) (242)
• Porównywanie dwóch odsetków z populacji (245)

CZĘŚĆ V: BADANIA STATYSTYCZNE I POGOŃ ZA ZNACZĄCĄ RELACJĄ (249)

Rozdział 16: Sondaże, sondaże i jeszcze raz sondaże (251)

• Znaczenie sondaży (252)
  • Docieranie do źródła (252)
  • Gorące tematy sondaży (254)
  • Wpływ sondaży na ludzi (254)
• Za kulisami - tajniki sondaży (256)
  • Planowanie i projektowanie sondażu (256)
  • Wybór próby (260)
  • Prowadzenie sondażu (262)
  • Interpretacja wyników i wyszukiwanie problemów (264)

Rozdział 17: Eksperymenty - przełomy w medycynie czy mylące wyniki? (267)

• Sprowadzanie badań do podstaw (268)
  • Podstawowe terminy badawczego żargonu (268)
  • Obserwacja badań obserwacyjnych (269)
  • Badanie eksperymentów (269)
• Projektowanie dobrego eksperymentu (270)
  • Projektowanie eksperymentu, aby możliwe było dokonywanie porównań (270)
  • Wybór liczebności próby (273)
  • Wybór obiektów (274)
  • Przypisywanie losowe (274)
  • Kontrola zmiennych zakłócających (275)
  • Poszanowanie kwestii etycznych (277)
  • Gromadzenie dobrych danych (278)
  • Prawidłowa analiza danych (280)
  • Wyciąganie właściwych wniosków (280)
• Podejmowanie świadomych decyzji (282)

Rozdział 18: Szukanie powiązań - korelacja i regresja (285)

• Przedstawianie zależności za pomocą wykresu rozrzutu (286)
  • Tworzenie wykresu rozrzutu (287)
  • Interpretacja wykresu rozrzutu (287)
• Ustalanie istnienia zależności liniowych za pomocą korelacji (288)
  • Obliczanie korelacji (289)
  • Interpretacja korelacji (290)
  • Badanie właściwości korelacji (292)
• Pojęcie regresji liniowej (292)
  • Ustalanie, która zmienna to X, a która Y (292)
  • Sprawdzanie warunków (293)
  • Poszukiwanie linii regresji (293)
  • Interpretacja linii regresji (295)
  • Zestawienie wszystkiego razem - linia regresji dla świerszczy (296)
• Dokonywanie właściwych prognoz (297)
• Wyjaśnienie zależności - korelacja kontra przyczyna i skutek (298)

Rozdział 19: Tabele krzyżowe i niezależność (301)

• Tworzenie tabeli krzyżowej (302)
  • Budowa komórek (303)
  • Ustalanie sum (303)
• Interpretacja tabel krzyżowych (304)
  • Wyodrębnianie zmiennych za pomocą rozkładów brzegowych (305)
  • Badanie wszystkich grup - rozkład łączny (308)
  • Porównywanie grup za pomocą rozkładów warunkowych (310)
• Sprawdzanie niezależności i opis zależności (313)
  • Sprawdzanie istnienia niezależności (313)
  • Opis relacji zależnej (316)
• Ostrożna interpretacja wyników (317)
  • Sprawdzanie istnienia uzasadnionego związku przyczyny i skutku (317)
  • Przełożenie z próby na populację (318)
  • Tworzenie rozważnych prognoz (319)
  • Opieranie się pokusie wyciągania pochopnych wniosków (320)

CZĘŚĆ VI: DEKALOGI (321)

Rozdział 20: Dziesięć porad dla statystycznych detektywów (323)

• Wskazywanie mylących wykresów (323)
  • Wykresy kołowe (325)
  • Wykresy słupkowe (325)
  • Wykresy czasowe (326)
  • Histogramy (326)
• Wykrywanie tendencyjnych danych (327)
• Poszukiwania błędu statystycznego (328)
• Identyfikowanie prób nielosowych (328)
• Ustalanie brakujących liczebności prób (329)
• Wykrywanie błędnie interpretowanych korelacji (330)
• Ujawnianie zmiennych zakłócających (331)
• Sprawdzanie liczb (332)
• Selektywne raportowanie (332)
• Kwestia anegdoty (333)

Rozdział 21: Dziesięć niezawodnych porad egzaminacyjnych (335)

• Dowiedz się, czego nie wiesz, i zrób coś z tym (336)
• Unikanie pułapek "tak-tak" (337)
  • Pułapka "tak-tak" nr 1 (337)
  • Pułapka "tak-tak" nr 2 (338)
• Zaprzyjaźnij się z wzorami (339)
• Zrób listę "jeżeli-to-jak" (341)
• Ustal, o co chodzi w poleceniu (342)
• Oznacz dane (343)
• Zrób rysunek (345)
• Stwórz powiązanie i rozwiąż zadanie (346)
• Wykonaj obliczenia dwa razy (347)
• Analizuj swoje odpowiedzi (347)

Dodatek A: Tablice statystyczne (349)

• Tablica Z (349)
• Tablica t-Studenta (352)
• Tablica dwumianowa (354)

Skorowidz (359)