Podręcznik prezentuje oryginalną i uniwersalną propozycję uporządkowania wiedzy pedagogicznej, potrzebnej nauczycielom w codziennej praktyce szkolnej. Uwzględnia problemy wynikające ze zmieniającej się rzeczywistości szkolnej oraz postępu w badaniach pedagogicznych.
Przedstawia zagadnienia z zakresu dydaktyki (cele kształcenia, wyniki kształcenia, metody nauczania, gry dydaktyczne, itp.), ujęte w sposób zgodny z założeniami reformy nauczania, treści dotyczące nowych zjawisk w szkole (negocjacje), agresji oraz uzależnienia młodzieży. Wiadomości na temat uczniów \"niezwyczajnych\", czyli zarówno trudnych, jak i zdolnych stanowią cenną pomoc w praktycznym rozwiązywaniu problemów szkolnych.
Książka:
• omawia zagadnienia nauczania i uczenia się uwzględniając reorganizację systemu oświaty w Polsce oraz postęp w badaniach pedagogicznych; • prezentuje praktyczne scenariusze różnych sytuacji dydaktycznych; • podaje przykłady ciekawych metod nauczania i gier dydaktycznych do wykorzystania podczas zajęć lekcyjnych; • przybliża problemy pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi; • koresponduje z nowoczesnymi podręcznikami wydanymi w Europie i na świecie.
Pozycja przeznaczona jest dla studentów kierunków nauczycielskich i pedagogicznych oraz nauczycieli w ich codziennej praktyce.
Rozdziały:
Rozdział 1. Cele kształcenia 17 1.1. Edukacja jako działanie celowe 18 1.2. Operacjonalizacja celów kształcenia 21 1.3. Klasyfikacja celów kształcenia 28 1.4. Cele szkoły a cele ucznia 32 1.5. Materiał kształcenia 35 1.6. Różnicowanie wymagań 40 1.7. Treść kształcenia 48 1.8. Planowanie zajęć edukacyjnych 50
Rozdział 2. Wyniki kształcenia 54 2.1. Sprawdzanie osiągnięć uczniów 55 2.2. Metody sprawdzania 60 2.3. Narzędzia sprawdzania 64 2.4. Jakość sprawdzania 82 2.5. Wewnątrzszkolne ocenianie osiągnięć uczniów 94 2.6. Egzaminy zewnętrzne 102
Rozdział 3. O nauczaniu i uczeniu się w szkoleś109 3.1. Proces dydaktyczny 110 3.2. Utrzymywanie ładu na lekcji 123 3.2.1. Zapobieganie zakłóceniom 124 3.2.2. Nadzorowanie ładu 126 3.2.3. Przywracanie ładu 127 3.3. Indywidualizacja kształcenia 128 3.3.1. Indywidualizacja ze względu na nauczyciela 129 3.3.2. Indywidualizacja ze względu na ucznia 130 3.3.3. Różnicowanie kształcenia ze względu na cele i materiał 135 3.3.4. Sposoby indywidualizowania 136 3.3.5. Niebezpieczeństwo etykietowania 139 3.4. Program ukryty 141
Rozdział 4. Nauczanie i uczenie się faktów, pojęć, zasad 4.1. Nauczanie i uczenie się nazw, faktów oraz faktów zorganizowanych w porcje treściowe 146 4.1.1. Praca z uczniami 147 4.1.2. Przygotowanie materiału nauczania 150 4.2. Nauczanie i uczenie się pojęć i zasad 154 4.2.1. Przygotowanie materiału nauczania 157 4.2.2. Praca z uczniami 157 4.2.3. Nauczanie i uczenie się zasad — informacje uzupełniające 160
Rozdział 5. Nauczanie i uczenie się rozwiązywania problemów 5.1. Co to jest problem? 162 5.2. Problem a uczenie się 167 5.3. Lekcja problemowa 169 5.3.1. Przygotowanie materiału nauczania 170 5.3.2. Praca z uczniami 174 5.4. Uczenie się we współpracy 179
Rozdział 6. Metody nauczania 186 6.1. Prowadzenie pogadanki 186 6.1.1. Przygotowanie materiału nauczania 189 6.1.2. Praca z uczniami 189 6.2. Prowadzenie wykładu 191 6.2.1. Przygotowanie materiału nauczania 194 6.2.2. Praca z uczniami 198 6.3. Kierowanie dyskusją 200 6.3.1. Przygotowanie materiału nauczania 202 6.3.2. Praca z uczniami 203 6.4. Kierowanie obserwacją 206 6.4.1. Przygotowanie materiału nauczania 207 6.4.2. Praca z uczniami 208 6.5. Kierowanie korzystaniem z materiałów z´ródłowych 210 6.6. Kierowanie kształtowaniem się wartości 212 6.6.1. Praca z uczniami 212 6.6.2. Przygotowanie materiału nauczania 214 6.7. Kierowanie nabywaniem umiejętności praktycznych 215 6.7.1. Przygotowanie materiału nauczania 217 6.7.2. Praca z uczniami 218
Rozdział 7. Gry dydaktyczne 221 7.1. Co to są gry dydaktyczne? 222 7.2. Burza mózgów 226 7.3. Metoda sytuacyjna 229 7.4. Metoda biograficzna 231 7.5. Metoda symulacyjna 233 7.6. Użyteczność gier 238
Rozdział 8. Najpotrzebniejsze zasady dydaktyczne 8.1. Zasady dotyczące materiału nauczania 244 8.2. Zasady dotyczące motywacji 249 8.3. Zasady dotyczące pracy ucznia 253 8.4. Zasady dotyczące zharmonizowania systemów pedagogicznych 258 8.5. Zasady dotyczące stosunków społecznych w klasie 261 8.6. Zasady dotyczące czynności nauczania 264 8.7. Zasady dotyczące warunków zewnętrznych 268
Rozdział 9. O wychowaniu w szkole271 9.1. Pojęcie wychowania 273 9.1.1. Kto? 277 9.1.2. Jak? 277 9.1.3. Co? 278 9.1.4. Po co? 280 9.1.5. Podsumowanie 282 9.2. Szkolne warunki wychowawcze 283 9.2.1. Ograniczona kontrola nad wychowaniem 284 9.2.2. Prymat zbiorowości 284 9.2.3. Prymat nauczania 286 9.2.4. Autorytet z zewnętrznego nadania 287 9.2.5. Podsumowanie 288 9.3. Cele wychowania 289 9.3.1. Cel jako funkcja 289 9.3.2. Cel jako ideał 290 9.3.3. Cel jako zamierzenie 293 9.3.4. Podejście psychologiczne 296 9.3.5. Podejście socjologiczne 298 9.3.6. Wątpliwości i konkluzje 307 9.4. Metody wychowania 312 9.4.1. Metody sktrukturalne 314 9.4.2. Metody sytuacyjne 322 9.4.3. Podsumowanie 330
Rozdział 10. Niezwyczajni uczniowie 331 10.1. Specjalne potrzeby edukacyjne 331 10.1.1. Objawy zaburzeń rozwoju i zachowania 337 10.2. Rodzaje zaburzeń 338 10.2.1. Niepełnosprawność intelektualna 338 10.2.2. Inteligencja niższa od przeciętnej 341 10.2.3. Dysleksja rozwojowa 343 10.2.4. Zaburzenia neurodynamiczne 348 10.3. Diagnozowanie trudności w uczeniu się 353 10.3.1. Rozwój umysłowy 354 10.3.2. Dysleksja 355 10.3.3. Zaburzenia neurodynamiczne 357 10.4. Pomoc i terapia psychopedagogiczna 358 10.4.1. Dzieci niepełnosprawne intelektualnie 358 10.4.2. Dzieci z inteligencją niższą od przeciętnej 360 10.4.3. Uczniowie z dysleksja rozwojową 361 10.4.4. Dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej i zahamowaniem psychoruchowym 365 10.5. Uczniowie zdolni 368 10.5.1. Opis 368 10.5.2. Postępowanie 370 10.6. Kulturowe zróżnicowanie uczniów 371
Rozdział 11. Problemowe zachowania uczniów 375 11.1. Zachowania lękowe 377 11.1.1. Opis 377 11.1.2. Postępowanie 380 11.2. Zachowania bierne 381 11.2.1. Opis 381 11.2.2. Postępowanie 383 11.3. Zachowania nerwowe 384 11.3.1. Opis 384 11.3.2. Postępowanie 387 11.4. Zachowania agresywne 388 11.4.1. Opis 388 11.4.2. Postępowanie 390 11.5. Zachowania negatywistyczne 393 11.5.1. Opis 393 11.5.2. Postępowanie 396 11.6. Zachowania autodestrukcyjne 398 11.6.1. Opis 398 11.6.2. Postępowanie 402 11.7. Problemowe zachowania seksualne 404 11.7.1. Opis 404 11.7.2. Postępowanie 408
Rozdział 12. Zbieranie i wykorzystywanie informacji o uczniu i klasie 12.1. Po co poznawać uczniów? 410 12.1.1. Pierwsze spotkanie 410 12.1.2. Cele poznawania uczniów 412 12.1.3. Warunki skutecznego poznawania uczniów 413 12.2. Główne sposoby poznawania uczniów 415 12.2.1. Obserwacja 416 12.2.2. Badania ankietowe 417 12.2.3. Wywiad 420 12.2.4. Socjometria 420 12.3. Poznawanie zespołu 422 12.3.1. Struktura zespołu 422 12.3.2. Role uczniów w zespole 424 12.3.3. Przywództwo w zespole 426 12.3.4. Normy obowiązujące w zespole 427 12.4. Poznawanie pojedynczych uczniów 428 12.4.1. Uczeń jako problem 428 12.4.2. Samowiedza i samoocena 430 12.4.3. Cenione wartości 433 12.4.4. Aspiracje 433 12.5. Stosunek do nauki szkolnej 435 12.5.1. Stosunek do nauczycieli, przedmiotu nauczania i szkoły jako instytucji 435 12.5.2. Strategie uczniów 438 12.6. Uczeń wś rodowisku pozaszkolnym 439 12.6.1. Czas wolny i zainteresowania 439 12.6.2.ś rodowisko rodzinne 441 12.7. Informacje o własnej pracy nauczyciela 442 12.7.1. Różne orientacje i podejścia 442 12.7.2. Negocjacje 444
Rozdział 13. Nauczyciel jako twórca programu 13.1. Cele 448 13.1.1. Cel-funkcja 449 13.1.2. Cel-ideał 450 13.1.3. Cel-zamiar 452 13.2. Materiał 453 13.2.1. Dobór materiału 453 13.2.2. Układ materiału 458 13.3. Proces dydaktyczny 461 13.3.1. Czynności nauczyciela i uczniów 461 13.3.2. Wyposażenie i materiały dydaktyczne 462 13.3.3. Czas 463 13.4. Ewaluacja programu 464 13.4.1. Ewaluacja przed wdrożeniem programu 464 13.4.2. Ewaluacja w czasie użytkowania programu i po skończeniu programu 465 13.5. Ograniczenia 466 13.5.1. Nauczyciele 466 13.5.2. Uczniowie 467 13.5.3. Warunki materialne 467 13.5.4. Powiązania z innymi programami 467 13.5.5. Wymagania władz szkolnych 468 13.5.6. Wymaganiaś rodowiskowe 468 13.6. Diagnoza 469
Rozdział 14. Scenariusze 472 14.1. Prace semestralne 473 14.1.1. ó sma kardynalna cnota nauczania 473 14.1.2. Opis obrazu – trzy wersje 475 14.1.3. Metafora szkoły 478 14.1.4. Rejestr wskazówek pedagogicznych 482 14.1.5. Gry dydaktyczne 484 14.1.6. Program ukryty 486 14.2. Gry dydaktyczne 486 14.2.1. Manifest szkoły 486 14.2.2. Bladaczka wielkim nauczycielem był! 491 14.2.3. Ingracjacja 497 14.2.4. Przeszczep 500 14.2.5. System punktowy. Rozpoznawanie i ocena kompetencji pedagogicznych 14.2.6. Przyrzeczenie 508 14.3. Warsztaty 509 14.3.1. Obserwacja pedagogiczna 509 14.3.2. Miejsca złe i dobre 510 14.3.3. Planowanie lekcji i myślenie w jej trakcie 511 14.3.4. Cenzor 512 14.3.5. Sytuacje dydaktyczne i wychowawcze na lekcji 512
|