Bezcenne dla pasjonatów historii i militariów wspomnienia dowódcy obrony Monte Cassino.

Generał Frido von Senger und Etterlin (1891–1963) to postać nietuzinkowa. Zdeklarowany antynazista, był zarazem jednym z najbardziej skutecznych generałów walczących pod rządami Hitlera. Pochodził z arystokratycznej, katolickiej rodziny z Badenii. Przez dwa lata studiował w Oksfordzie, gdzie narodziła się jego fascynacja Anglią.

Podczas I wojny światowej walczył w okopach, a później służył jako młody oficer w Reichswerze, gdzie początkowo skłaniał się do kawalerii. Do ataku na Francję w 1940 roku prowadził już brygadę zmotoryzowaną, wspierającą między innymi rajdy Rommla. Pod koniec 1942 roku jako dowódca 17. Dywizji Pancernej brał udział w walkach o odblokowanie wojsk niemieckich pod Stalingradem, a w 1943 roku trafił na śródziemnomorski teatr działań wojennych. Toczył walki na Sycylii, Sardynii i Korsyce, umiejętnie ewakuując niemieckie wojska, potem objął dowództwo XIV Korpusu Pancernego. Kierował obroną Monte Cassino, następnie walczył m.in. w Toskanii i na linii Gotów.

W autobiografii von Senger barwnie opisuje swoje losy na frontach II wojny światowej, uzupełniając je interesującymi refleksjami. Znajdziemy tu informacje na temat specyfiki walk prowadzonych na wyspach, przemyślenia dotyczące przyczyn klęski III Rzeszy, ocenę strategii aliantów i rzadko prezentowany niemiecki punkt widzenia na kampanię włoską.

Polskie wydanie specjalnym wstępem wzbogacił Matthew Parker, autor jednej z najlepszych monografii bitwy o Monte Cassino.