Opracowanie ""Wojny i wojskowość polska w XVI wieku"" to pierwsza w krajowej historiografii synteza dotycząca problematyki historyczno-wojskowej ""złotego wieku"" dziejów polskich.
Tom II obejmuje lata 1548-1575 i podzielony jest na trzy części.
W pierwszej omówiono organizację sił zbrojnych. Opisano tutaj sposoby finansowania wojska, metody rekrutacji, liczebność i strukturę, uzbrojenie i wyposażenie wojsk, skład narodowościowy i społeczny, sytuację materialną żołnierzy, pochodzenie terytorialne, wyszkolenie i piśmiennictwo wojskowe, a także ówczesne fortyfikacje.
Część II przedstawia działania wojenne polskiego oręża w XVI wieku. W kolejnych rozdziałach autor omówił: walki z Tatarami w latach 1548-1567 i 1568-1575, interwencje polskie w Mołdawii z lat 1551-1563 i 1566-1574, wojnę z zakonem inflanckim 1556-1557, pierwszą wojnę północną, osobno prezentując walki z Moskwą 1560-1570, Szwecją w latach 1561-1568 oraz Niemcami i Duńczykami."
