Recykling (wtórne wykorzystanie) materiałów stosowanych do budowy samochodów jest obecnie koniecznością wynikającą z wymagań ochrony środowiska – podręcznik uświadamia skalę problemu wynikającą z wycofywania z eksploatacji kilkudziesięciu milionów pojazdów na świecie, w Polsce około 500 tysięcy.

Recykling jest problemem interdyscyplinarnym – w podręczniku omówiono zagadnienia prawne: dyrektywa UE, polskie przepisy; techniczne: urządzenia do demontażu pojazdów; zakłady recyklingu: stacje demontażu, strzępiarki, huty, „recyklingową” budowę pojazdów – materiały podatne na przetwarzanie; organizacyjne: sieci zbiórki zużytych samochodów, wspomaganie komputerowe; ekonomiczne: opłacalność działalności przedsiębiorców; społeczne: świadomość ekologiczna – działania społeczne.

Odbiorcy: studenci kierunków studiów: Mechanika i Budowa Maszyn, Inżynieria Materiałowa, Transport, a także innych uczelni na kierunkach ekologicznych i ekonomicznych.

Rozdziały:

1. Recykling pojazdów samochodowych 9
1.1. Potrzeby recyklingu pojazdów samochodowych 9
1.2. Samochód jako źródło materiałów – odpadów niebezpiecznych dla środowiska 11
1.3. Systemy gospodarcze recyklingu samochodów 11
1.4. Systemy recyklingu w wybranych krajach Unii Europejskiej 14

2. Organizacja recyklingu 26
2.1. Właściwości systemu recyklingu samochodów 25
2.2. System recyklingu samochodów w Polsce 26
2.3. Warunki działania stacji demontażu 31
2.4. Sieci zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji 32
2.5. System finansowania 33
2.6. Przepływ informacji w systemie recyklingu 34

3. Działania realizowane w stacji demontażu 37
3.1. Demontaż 37
3.2. Przeznaczenie demontowanych zespołów i materiałów 40
3.2.1. Zespoły i materiały przeznaczone do odzysku i recyklingu 40
3.2.2. Opony i inne elementy gumowe 44
3.2.3. Silnik i zespoły napędowe 50
3.2.4. Reaktory katalityczne 51
3.2.5. Recykling akumulatorów 53
3.2.6. Urządzenia elektryczne i elektroniczne 53
3.2.7. Tworzywa sztuczne i kompozyty 55
3.2.8. Nadwozie wraz z pozostałościami 56

4. Recykling poszczególnych rodzajów materiałów i zespołów stosowanych w budowie samochodów 58
4.1. Wstęp 58
4.2. Stal i żelazo 58
4.3. Metale nieżelazne 60
4.4. Tworzywa sztuczne i kompozyty 61
4.5. Materiały kompozytowe 78
4.6. Płyny eksploatacyjne 84
4.7. Szkło 85
4.8. Ocena ekonomicznej racjonalności wtórnego przetworzenia różnych rodzajów materiałów 86

5. Ocena możliwości odzysku i recyklingu materiałów z samochodów najczęściej eksploatowanych w Polsce 89

6. Systemy wspomagania komputerowego recyklingu samochodów 102
6.1. Wstęp 102
6.2. Międzynarodowy System Demontażu Pojazdów IDIS 102
6.3. Systemy stosowane w kraju 110
6.4. Autorski system wsparcia demontażu pojazdów „Recykling System” 122

7. Trendy rozwojowe w budowie samochodów i ich wpływ na działania w zakresie recyklingu 131
7.1. Zmiany proporcji materiałów stosowanych w budowie pojazdów, wzrost udziału tworzyw sztucznych i kompozytów 131
7.2. Zorientowane „recyklingowo” projektowanie samochodów 132
7.3. Nowoczesne tworzywa sprzyjające recyklingowi 132
7.4. Przystosowanie samochodów do demontażu 135
7.5. Ograniczanie stosowania materiałów o znacznej szkodliwości 138
7.6. Elementy bezpieczeństwa biernego 139

8. System recyklingu pojazdów w Polsce 142
8.1. Samochody wycofywane z eksploatacji w Polsce 142
8.2. Stacje demontażu i punkty zbierania pojazdów 145
8.3. Strzępiarki 146
8.4. Recykling stali i metali kolorowych 148
8.5. Recykling płynów eksploatacyjnych 150
8.6. Recykling tworzyw sztucznych, kompozytów i materiałów tekstylnych 151
8.7. Recykling szkła 153
8.8. Ogólna ocena działania systemu recyklingu samochodów w Polsce, problemy, prognozy rozwojowe 153

Dodatek
Strony internetowe stowarzyszeń i zakładów zajmujących się recyklingiem 158