Tytuł: | Wykłady z fizjologii człowieka | | Autor: | Małgorzata Tafil-Klawe, Jacek Klawe | | ISBN: | 978-83-200-3194-2 | | Ilość stron: | 1152 | | Data wydania: | 01/2010 | | Format: | 16.5x23.5 cm | | Wydawnictwo: | PZWL | |
| Cena: | 119.00zł | |
W książce w nowoczesnym ujęciu przedstawiono skomplikowane zjawiska fizjologiczne.
W logiczny sposób - od zagadnień związanych z fizjologią komórki, przez organizację procesów w obrębie tkanki, aż do funkcjonowania poszczególnych narządów - omówiono mechanizmy regulacyjne, sięgające podstawami do złożonych procesów biologii molekularnej. Wszystko to na bazie najnowszych danych i odkryć naukowych.
Logiczne i nowoczesne ujęcie skomplikowanych zagadnień i zjawisk fizjologicznych sprawia, że ta publikacja doskonale spełnia wymagania programowe uczelni medycznych.
Jest to podręcznik fizjologii przeznaczony dla studentów wydziałów lekarskich i lekarsko-dentystycznych; może być także wykorzystywany w nauczaniu fizjologii człowieka na innych kierunkach.
Rozdziały:
Część I. Od mechanizmów komórkowych do czynności tkanki
1. Podstawy elektrofizjologii komórkowej Wybrane elementy budowy błony komórkowej • Kanały jonowe • Pompy jonowe Potencjał spoczynkowy • Geneza potencjału spoczynkowego • Znaczenie potencjału spoczynkowego Potencjały lokalne Potencjał czynnościowy Pomiar właściwości elektrofizjologicznych komórek Synapsy Elektrofizjologiczne aspekty recepcji Kanałopatie 2. Czynność komórek mięśniowych Mięśnie szkieletowe • Budowa mięśnia szkieletowego • Budowa włókna mięśniowego • Skurcz mięśnia • Skracanie się sarkomeru • Cykl mostka poprzecznego • Siła skurczu a stopień zachodzenia na siebie filamentów aktynowych i miozynowych • Siła generowana przez mostki poprzeczne a prędkość skracania się sarkomeru • Zużycie ATP • Źródła ATP • Mioglobina • Rodzaje włókien mięśniowych • Siła i prędkość skurczu włókna mięśniowego a ilość i długość miofibryli • Unerwienie mięśni i kontrola skurczu • Regulacja siły skurczu • Receptory mięśniowe- rola czucia głębokiego • Plastyczność tkanki mięśniowej • Zmęczenie i bolesność mięśni wywołane wysiłkiem fizycznym Mięśnie gładkie • Funkcje mięśni gładkich • Połączenia między komórkami mięśnia gładkiego • Struktura komórki mięśnia gładkiego • Inicjacja i regulacja cyklu mostka poprzecznego w komórkach mięśni gładkich • Charakterystyka skurczu tonicznego • Sterowanie skurczem mięśni gładkich • Plastyczność komórek mięśni gładkich 3. Receptory - klasyfikacja, charakterystyka, funkcja Klasyfikacja receptorów • Receptory bezpośrednio związane z kanałami jonowymi • Receptory sprzężone z białkami G • Receptory związane z enzymami mające jedną domenę transbłonową • Receptory wewnątrzkomórkowe (jądrowe) Zmiany reaktywności receptorów • Zmniejszenie reaktywności receptorów • Fizjologiczne i patofizjologiczne znaczenie zmian reaktywności receptorów8 4. Fizjologiczna rola tlenku azotu Tlenek azotu w ośrodkowym układzie nerwowym • Działanie neurotoksyczne • Działanie neuroprotekcyjne • Potencjalizacja długoterminowa (LTP) • Depresja długoterminowa (LTD) • Reakcje behawioralne przebiegające z udziałem tlenku azotu • Percepcja bólu Reakcje naczyniowe Tlenek azotu w obwodowym układzie nerwowym Tlenek azotu w układzie immunologicznym Tlenek azotu w procesie termoregulacji
Część II. Fizjologia wybranych układów
1. Podstawy neurofizjologii Ośrodkowa kontrola czynności ruchowych • Kora ruchowa i górny neuron motoryczny • Objawy kliniczne uszkodzenia górnego neuronu motorycznego • Pień mózgu • Szlaki zstępujące przyśrodkowe • Droga siatkowato-rdzeniowa boczna • Jądra podstawy mózgu • Objawy kliniczne uszkodzenia jąder podkorowych • Móżdżek • Objawy kliniczne uszkodzenia móżdżku • Od zamiaru do wykonania ruchu Organizacja czynności ruchowych na poziomie rdzenia kręgowego • Pojęcia kluczowe • Receptory mięśni i ścięgien • Odruchy rdzeniowe • Objawy kliniczne uszkodzenia dolnego neuronu motorycznego Wybrane zagadnienia z fizjologii czucia i percepcji • Podstawy czucia i percepcji • Narządy zmysłów • Czucie i percepcja bólu Wyższe funkcje ośrodkowego układu nerwowego • Układ brzeżny • Zachowania emocjonalne i poznawcze - rola poszczególnych struktur • Znaczenie układu brzeżnego • Kora mózgowa • Klasyfikacja rodzajów uczenia się i pamięci • Plastyczność synaptyczna a procesy poznawcze • Znaczenie kory mózgowej Autonomiczny układ nerwowy • Anatomiczna organizacja autonomicznego układu nerwowego • Neuroprzekaźniki autonomicznego układu nerwowego • Rola autonomicznego układu nerwowego w utrzymaniu homeostazy Sen zdrowego człowieka • Badanie elektroencefalograficzne • Polisomnograficzny obraz snu • Potrzeba snu • Mechanizmy kontroli snu Podstawy chronofizjologii • Lokalizacja zegara biologicznego • Budowa i funkcje jądra nadskrzyżowaniowego • Sygnały glutaminoergiczne a ekspresja genów w jądrze nadskrzyżowaniowym • Geny zegarowe • Hipotetyczny model zegara biologicznego w neuronach jądra nadskrzyżowaniowego u ssaków • Synchronizacja systemu rytmów okołodobowych przez bodźce pozawzrokowe • Zegar biologiczny a starzenie Fizjologiczna rola podwzgórza 2. Fizjologia krwi i układu krążenia Fizjologia krwi • Hematopoeza • Szeregi rozwojowe układu krwiotwórczego • Funkcje krwi i jej właściwości fizykochemiczne • Skład krwi Chłonka Fizjologiczna hemostaza • Ściana naczyń krwionośnych • Płytki krwi • Hemostaza pierwotna • Układ krzepnięcia krwi • Układ fibrynolizy Elementy fizjologii serca • Powstanie i rozchodzenie się pobudzeń • Potencjał czynnościowy miocytów serca • Jonowe podstawy działania komórek rozrusznikowych • Skurcz komórek mięśnia sercowego • Cykl hemodynamiczny pracy serca • Teoretyczne podstawy elektrokardiografii Wprowadzenie do hemodynamiki krążenia • Wielkości hemodynamiczne • Teoria powietrzni, podatność tętnic • Maksymalna i minimalna wartość ciśnienia tętniczego • Zróżnicowanie oporu naczyniowego w krążeniu dużym i małym • Strukturalna organizacja naczyń mikrokrążenia i jej implikacje czynnościowe • Zespoły podkradania • Siły działające na ściany naczyń • Wpływ ciśnienia hydrostatycznego na przepływ krwi • Oddziaływania hemodynamiczne w układach naczyniowych Odruchowe mechanizmy regulacyjne w układzie sercowo-naczyniowym • Baroreceptory tętnicze • Mechanoreceptory objętościowe • Chemoreceptory tętnicze • Peptyd natriuretyczny, aferenty przedsionków • Aferenty komór reagujące na podwyższenie ciśnienia • Chemowrażliwe aferenty w komorach • Aferenty współczulne Krążenie wieńcowe • Zależność ciśnienie - przepływ • Przepływ pulsacyjny w krążeniu wieńcowym • Zużycie tlenu przez mięsień serca • Regulacja przepływu wieńcowego • Rola autonomicznego układu nerwowego w regulacji krążenia wieńcowego • Rozwój krążenia obocznego w łożysku wieńcowym Rola komórek śródbłonka naczyniowego • Udział śródbłonka w kontroli przepuszczalności naczyń • Udział śródbłonka w kontroli oporu naczyniowego • Regulacja nerwowa a oddziaływanie śródbłonka na napięcie naczyniowe • Stężenie jonów wapnia a uwalnianie aktywnych związków ze śródbłonka • Udział śródbłonka w kontroli oporu naczyniowego • Udział śródbłonka w kontroli hemostazy • Rola śródbłonka w reakcjach immunologicznych, zapalnych i wzrostowych Inwazyjna diagnostyka kardiologiczna • Inwazyjna diagnostyka tętnic wieńcowych • Inwazyjna diagnostyka funkcji serca 3. Fizjologia układu oddechowego Czynność układu oddechowego • Powierzchnia wymiany gazowej • Drogi oddechowe i pęcherzyki płucne • Dyfuzja tlenu i dwutlenku węgla przez barierę pęcherzykowo-włośniczkową • Wdech i wydech • Objętości i pojemności oddechowe • Podatność płuc • Siły retrakcji • Surfaktant • Różnice między poszczególnymi obszarami płuc a praca oddechowa • Krążenie płucne oraz przeciek płucny anatomiczny i fizjologiczny • Opór dróg oddechowych (opór oddechowy) • Receptory zlokalizowane w układzie oddechowym • Rola płuc w gospodarce kwasowo-zasadowej Badania czynnościowe układu oddechowego • Spirometria • Pomiary objętości płucnych - oznaczanie torakalnej objętości płuc • Badanie oporów oddechowych • Badanie zdolności dyfuzyjnej gazu w płucach Markery chorób w wydychanym powietrzu Regulacja oddychania • Chemiczna regulacja oddychania • Nerwowa regulacja oddychania 4. Termoregulacja Działanie układu termoregulacji - zasady ogólne • Podstawy regulacji temperatury ciała • Progi reakcji termoregulacyjnych • Wpływ wysiłku fizycznego na termoregulację Termoregulacja noworodków Mechanizm zmian poziomu nastawczego termoregulacji Stany termiczne organizmu i ich znaczenie biologiczne • Normotermia • Gorączka • Anapireksja • Hipertermia • Hipotermia • Podsumowanie 5. Czynność nerek, regulacja objętości płynów ustrojowych i równowaga kwasowo-zasadowa Płyny ustrojowe • Woda całkowita organizmu, jej rozmieszczenie i pomiar • Skład płynów ustrojowych • Podstawy utrzymania równowagi wodnej i osmotycznej organizmu • Regulacja bilansu wody w organizmie • Regulacja objętości płynu pozakomórkowego • Fizjologia pragnienia • Regulacja objętości krwi • Regulacja bilansu wody w komórce • Zaburzenia objętości płynu zewnątrz- i wewnątrzkomórkowego • Udział NaCl w objętości płynów ustrojowych • Bilans jonów potasowych w organizmie Fizjologia nerek • Czynności nerek • Anatomia czynnościowa nerek • Krążenie nerkowe • Podstawowe procesy zachodzące w nerkach • Metody badań kanalików nerkowych • Elektrofizjologia kanalików nefronu • Przesączanie kłębuszkowe • Wchłanianie zwrotne • Wydzielanie kanalikowe • Mechanizmy zagęszczania i rozcieńczania moczu - wzmacniacz przeciwprądowy • Klirens osmotyczny i klirens wolnej wody • Hormonalne czynności nerek i hormony związane z nerkami • Kontrola wytwarzania moczu ostatecznego i wydalania wody • Wydalanie moczu • Badania czynnościowe nerek Rola nerek w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej 6. Fizjologia gruczołów wydzielania wewnętrznego Regulacyjna rola hormonów i ich udział w wymianie informacji w organizmie • Działania parakrynne i autokrynne • Rodzaje hormonów • Synteza i uwalnianie hormonów • Działanie hormonów na tkanki docelowe Układ podwzgórzowo-przysadkowy - badanie czynności hormonalnej • Rodzaje neurohormonów podwzgórzowych i czynność hormonalna podwzgórza • Rola i działanie hormonów płata przedniego przysadki • Hormon adrenokortykotropowy • Hormon tyreotropowy • Hormony gonadotropowe • Hormon wzrostu • Prolaktyna • Funkcja hormonów tylnego płata przysadki • Ocena czynności układu podwzgórzowo-przysadkowego w warunkach podstawowych • Testy przeprowadzane w celu wykluczenia niedoczynności osi przysadka - kora nadnerczy • Testy stosowane w celu wykluczenia nadmiaru kortyzolu • Testy stosowane w celu wykluczenia niedoboru hormonu wzrostu6 • Testy stosowane w celu wykluczenia nadmiaru hGH • Testy stosowane w celu wykluczenia wtórnej niedoczynności tarczycy, zespołu oporności na hormony tarczycy oraz gruczolaka wydzielającego TSH • Oś podwzgórze - przysadka - gonady Gruczoł tarczowy • Czynność i budowa gruczołu tarczowego • Hormony tarczycy i ich działanie • Jod oraz jego przemiany w organizmie • Hormon tyreotropowy - sprzężenie zwrotne między przysadką a tarczycą • Ocena czynności gruczołu tarczowego oraz osi podwzgórze - przysadka - tarczyca • Stężenie TSH - znaczenie oceny w diagnostyce czynności tarczycy • Stężenia hormonów tarczycy w surowicy • Ocena czynności tyreotropowej przysadki • Przeciwciała reagujące z antygenami tarczycowymi • Markery nowotworowe tarczycy • Badanie jodochwytności i scyntygrafia gruczołu tarczowego • Podsumowanie Czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki • Hormony części wewnątrzwydzielniczej trzustki • Regulacja hormonalna metabolizmu składników pokarmowych • Podstawowe testy w diagnostyce i monitorowaniu cukrzycy • Diagnostyka hipoglikemii Warstwa korowa gruczołu nadnerczowego • Budowa kory nadnerczy • Biosynteza i metabolizm hormonów kory nadnerczy • Regulacja wydzielania hormonów kory nadnerczy • Działanie hormonów kory nadnerczy • Diagnostyka czynnościowa kory nadnerczy Budowa i czynność rdzenia nadnerczy • Synteza i wydzielanie hormonów rdzenia nadnerczy • Fizjologiczne następstwa działania amin katecholowych • Diagnostyka czynnościowa rdzenia nadnerczy Diagnostyka zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej • Budowa i funkcja gruczołów przytarczycznych • Mechanizmy regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej6 • Parathormon • Kalcytonina • Aktywne metabolity witaminy D • Osteoporoza • Normy, testy laboratoryjne i obciążeniowe w zaburzeniach gospodarki wapniowo-fosforanowej Hormony peptydowe wydzielane w przewodzie pokarmowym • Regulacja motoryki, wydzielania oraz procesów wzrostowych tkanek przewodu pokarmowego • Gastryna • Sekretyna • Wazoaktywny peptyd jelitowy • Cholecystokinina • Somatostatyna • Peptyd związany z genem kalcytoniny • Neurotensyna • Peptyd uwalniający gastrynę • Grupa polipeptydu trzustkowego • Substancja P • Peptyd hamujący czynność żołądka • Ghrelina • Motylina • Enteroglukagon • Stosowane testy diagnostyczne Czynność szyszynki i rola melatoniny w organizmie • Fizjologiczna rola melatoniny • Zastosowanie kliniczne melatoniny • Guzy szyszynki • Podsumowanie Czynność gonady żeńskiej • Anatomia i czynność jajnika • Diagnostyka cyklu jajnikowego Czynność męskiego układu płciowego • Anatomia i czynność jądra • Narządy płciowe dodatkowe • Reakcje płciowe mężczyzny • Czynność plemnika • Testy czynnościowe plemników 7. Fizjologia przewodu pokarmowego Kontrola przyjmowania pokarmu Nerwowa regulacja czynności przewodu pokarmowego • Enteryczny autonomiczny układ nerwowy • Unerwienie przywspółczulne • Unerwienie współczulne • Pierwotne zewnętrzne wstępujące włókna czuciowe Regulacja czynności przewodu pokarmowego przez hormony żołądkowo-jelitowe Charakterystyka i regulacja układu krążenia przewodu pokarmowego Żucie Połykanie Podstawy aktywności motorycznej mięśni gładkich przewodu pokarmowego • Mięśnie gładkie przewodu pokarmowego - syncytium czynnościowe • Elektryczna aktywność mięśni gładkich przewodu pokarmowego • Dolny zwieracz przełyku • Aktywność motoryczna żołądka • Aktywność motoryczna jelita cienkiego • Zwieracz krętniczo-kątniczy • Aktywność motoryczna jelita grubego Czynność zewnątrzwydzielnicza gruczołów przewodu pokarmowego • Ślinianki i wydzielanie śliny • Wydzielanie żołądkowe • Wydzielanie trzustkowe • Wątroba i drogi żółciowe • Jelito cienkie i jego czynności • Jelito grube
Część III. Cykl życiowy - od narodzin do śmierci
1. Fizjologia zachowania Popędy • Popędy pierwotne • Pierwotne popędy ochronne8 • Popędy wtórne • Zaspokajanie popędu • Reakcje przerzutowe Zachowania wrodzone • Odruch bezwarunkowy • Zachowania instynktowe Współdziałanie zachowań instynktowych z zachowaniami nabytymi Instynkt Wpajanie Powstawanie nowych zachowań Uczenie się asocjacyjne • Klasyczny odruch warunkowy • Instrumentalne odruchy warunkowe • Instrumentalne odruchy obronne • Terapia behawioralna Zachowania nabyte w wyniku uczenia się nieasocjacyjnego Zachowania wrodzone a zachowania nabyte 2. Elementy seksuologii Podstawowe pojęcia Rozwój seksualny człowieka Neuroanatomia Neuroprzekaźniki i neurohormony Hormony Cykl reakcji seksualnych człowieka • Cykl reakcji seksualnych kobiet • Cykl reakcji seksualnych mężczyzn 3. Fizjologia ciąży i porodu Fizjologia ciąży Rozpoznanie ciąży i czas jej trwania Poród fizjologiczny • Czas trwania porodu • Kliniczny przebieg porodu Noworodek Połóg 4. Fizjologia starzenia się Teorie stochastyczne Teorie niestochastyczne Zmiany inwolucyjne poszczególnych narządów i układów • Układ sercowo-naczyniowy • Układ oddechowy • Układ krwiotwórczy • Układ pokarmowy • Układ moczowy • Układ dokrewny • Układ immunologiczny • Układ ruchu • Układ nerwowy • Narządy zmysłów • Skóra i jej przydatki 5. Śmierć
|