Pierwszy od wielu lat uniwersytecki podręcznik do stylistyki:
• nowoczesny, przystępnie napisany;
• obejmujący całość zagadnień stylistycznych;
• wprowadzający w historię, zakres tematyczny i metody badawcze stylistyki;
• zbierający i porządkujący informacje o najnowszych badaniach nad tekstami internetowymi, etyką wypowiedzi czy językiem religijnym;
• zawierający liczne przykłady, syntetyczne zestawienia i porównania oraz obszerną bibliografię.
Książkę polecamy studentom filologii i dziennikarstwa, maturzystom, nauczycielom polonistom oraz lektorom języka polskiego, a także osobom zawodowo zajmującym się pisaniem i redagowaniem tekstów.
Rozdziały:
Rozdział I. Styl. Stylistyka – dawniej i dziś 11
1.1. Pojęcie stylu. Przybliżenie 11
1.2. Korzenie stylistyki: starożytna pśtyka i retoryka, ars predicandi, ars dictamini 12
1.3. Stylistyka – narodziny samodzielnej dyscypliny badañ filologicznych 13
1.3.1. Stylistyka w ujęciu Ch. Bally’ego 13
1.3.2. Pierwsze szkoły stylistyki 14
1.4. Różne rozumienia terminu styl w teoriach stylistycznych 14
1.4.1. Indywidualistyczne ujęcie stylu 14
1.4.2. Funkcjonalne ujęcie stylu 15
1.4.3. Tekstologiczne ujęcie stylu 15
1.4.4. Pragmatyczne ujęcie stylu 15
1.4.5. Semiotyczno-kulturowe ujęcie stylu 16
1.5. Metody badawcze stylistyki 16
1.6. Stylistyka dziś 18
Rozdział II. Zróżnicowanie współczesnej polszczyzny 22
2.1. Język ogólny – język literacki – dialekt kulturalny 22
2.2. Język mówiony i język pisany 23
2.2.1. Język mówiony a erystyka niewerbalna 25
2.3. Regionalne odmiany polszczyzny ogólnej 27
2.4. Polszczyzna ogólna a polszczyzna środowiskowa 29
2.5. Polszczyzna ogólna a polszczyzna gwarowa 29
2.6. Różne klasyfikacje odmian współczesnej polszczyzny 30
Rozdział III. Analiza stylistyczna tekstu. Stylistyczna wartość środków językowych 37
3.1. Wyrazowe środki stylistyczne 37
3.1.1. Synonimy, hiperonimy, hiponimy 37
3.1.2. Peryfraza 38
3.1.3. Wyrazy modne i szablon leksykalny a styl 38
3.1.4. Wartość stylistyczna wyrazów zapożyczonych 39
3.1.5. Słownictwo wspólnoodmianowe i wyrazy o ograniczonym zakresie użycia (kolo-
3.1.5. kwializmy, profesjonalizmy, regionalizmy, dialektyzmy, kancelaryzmy, scjenty-
3.1.5. zmy, biblizmy, pśtyzmy, archaizmy) 39
3.1.6. Tropy – niezwykłe użycia wyrazów (metafora, metonimia, animizacja, antropo-
3.1.5. morfizacja, personifikacja, hiperbola, litota, oksymoron) 43
3.1.7. Innowacje frazeologiczne 45
3.2. Składniowe środki stylistyczne 45
3.2.1. Figury słowne (epitet, gradacja, elipsa, polisyndeton, asyndeton, synonimia,
3.1.5. anafora, epifora, inwersja, parenteza) 47
3.3. Figury myśli (apostrofa, aitiologia, pytanie retoryczne, porównanie, niedopowiedze-
3.3. nie, ironia) 51
3.4. Stylistyczna wartość neologizmów i form fleksyjnych 53
3.5. Fonetyczne środki stylistyczne 54
3.5.1. Wartość stylistyczna dŸwięków mowy (harmonia głoskowa, wyrazy dŸwiękona-
3.1.5. śladowcze, rym) 54
3.5.2. Prozodyczne elementy stylu (rytmizacja) 56
Rozdział IV. Tekst – dyskurs 59
4.1. Znaczenie terminu tekst. Tekst jako przedmiot badañ naukowych 59
4.2. Funkcjonalny i trans-zdaniowy kierunek badañ nad tekstem 60
4.2.1. Aktualne rozczłonkowanie zdania 60
4.2.2. Funkcje tekstów 62
4.3. Pragmatyczny (komunikacyjno-działaniowy) kierunek badañ nad tekstem 64
4.3.1. Pojęcie dyskursu w pragmatycznej teorii tekstu 64
4.4. Spójność tekstu (koherencja i kohezja) 65
4.5. Struktura i delimitacja tekstu. Metatekst 69
Rozdział V. Gatunki wypowiedzi. Genologia – nauka o gatunkach 71
5.1. Gatunek – wzorzec tekstu 71
5.2. M. Bachtin – nowe drogi genologii 71
5.3. Koncepcja gatunku wg G. Lohfinka – pojęcie kontekstu życiowego 73
5.4. Inspiracje filozoficzne w genologii 73
5.4.1. Gry językowe i podobieñstwo rodzinne L. Wittgensteina 73
5.4.2. Teoria aktów mowy (J. Austin, J. Searle, H.P. Grice, A. Wierzbicka) 74
5.5. Genologia lingwistyczna 77
5.5.1. Pojęcie gatunku (mowy) w genologii lingwistycznej 77
5.5.2. Pojęcie gatunku (mowy) w genologii prototypowej 78
5.6. Pojęcie gatunku w genologii multimedialnej 79
5.7. Terminy o znaczeniu częściowo synonimicznym z terminem gatunek 79
5.8. Typologia gatunków literackich i użytkowych 80
5.8.1. Kryteria typologii gatunków użytkowych 81
5.9. Społeczna świadomość gatunkowa. Kulturowe uwarunkowanie gatunków mowy 81
5.10. Współczesne tendencje rozwojowe gatunków. Czynniki wpływające na ich ewolucję 83
Rozdział VI. Natura hipertekstu. Gatunki wypowiedzi i język w Internecie 85
6.1. Internet – krótka historia 85
6.2. Hipertekst elektroniczny 85
6.3. Hipertekst literacki 86
6.3.1. Narodziny idei 87
6.3.2. Literackie protohiperteksty na papierze 87
6.3.3. Literackie hiperteksty elektroniczne 88
6.3.4. Pśtyka hipertekstu literackiego 89
6.4. Teoretycy hipertekstu. Wojna o hipertekst 90
6.5. Genologia internetowa. Relacje między gatunkami sieciowymi i pozasieciowymi 91
6.6. Specyfika komunikacji za pośrednictwem komputera 93
6.7. Język w Internecie – nowa forma oralności (język zapisany) 93
Rozdział VII. Język potoczny wśród innych odmian stylistycznych polszczyzny 96
7.1. Dwa rozumienia pojęcia styl potoczny w językoznawstwie polskim 96
7.2. Styl potoczny – centrum systemu stylowego języka 97
7.3. Językowe wyróżniki stylu potocznego 99
7.3.1. Właściwości fonetyczne stylu potocznego 99
7.3.2. Gramatyka potoczna 100
7.3.3. Leksyka potoczna 101
7.4. Składniki potocznego obrazu świata 103
Rozdział VIII. Język religijny 107
8.1. Język religijny w polskich badaniach językoznawczych 107
8.2. Język religijny wśród innych odmian polszczyzny 108
8.3. Odmiany języka religijnego 108
8.3.1. Styl biblijny – kolebka polskiego języka religijnego 109
8.3.2. Kanoniczne wypowiedzi religijne – typologia funkcjonalna, charakterystyka
3.1.5. językowa 113
8.4. Gatunki języka religijnego 116
8.5. Nowe formy ewangelizacji. Współczesne przekształcenia stylistyczne w obrębie
8.5. języka religijnego 117
8.6. Ocena stylistyczna zjawisk językowych we współczesnych tekstach religijnych 122
Rozdział IX. Styl naukowy i jego gatunki 127
9.1. Odmiany polszczyzny naukowej 128
9.2. Cechy stylu naukowego i ich wykładniki językowe 128
9.3. Gatunki stylu naukowego 132
9.3.1. Rozprawa naukowa 132
9.3.2. Esej – gatunek naukowy? 135
9.3.3. Prezentacja 136
9.4. Formy wypowiedzi w tekście naukowym 138
9.4.1. Streszczanie 138
9.4.2. Cytowanie 139
9.4.3. Definiowanie 140
9.4.4. Porównywanie 141
Rozdział X. Styl retoryczny i jego gatunki. Polski język polityki 143
10.1. Narodziny i rozwój polskiego stylu retorycznego 143
10.2. Przemówienie – jego typy i kompozycja 145
10.3. Argumentacja 145
10.3.1. Chwyty erystyczne 146
10.4. Przemówienia okolicznościowe dziś 147
10.5. Polski język polityki 148
10.5.1. Nowomowa – język PRL-u 149
10.5.2. Polski język polityki po 1989 roku 155
Rozdział XI. Styl urzędowy i jego gatunki 162
11.1. Charakterystyka sytuacji komunikacyjnych, w których stosowany jest styl urzędowy 162
11.2. Językowe wyróżniki stylu urzędowego. Konflikty celów nadawcy 163
11.3. Wzorce wypowiedzi – gatunki urzędowe 165
11.4. Polszczyzna urzędowa – dawniej i dziś 168
11.4.1. Polszczyzna urzędowa w XX i XXI wieku. Wpływ techniki na kształt stylu
3.1.50. urzędowego 169
Rozdział XII. Język reklamy 171
12.1. Nośniki reklamy 172
12.2. Struktura wypowiedzi reklamowej (elokwencja i dewiza) 172
12.2.1. Slogan 173
12.3. Cechy stylu reklamowego 174
12.4. Językowy obraz świata wyłaniający się z tekstów reklamowych 175
12.5. Zmiana polskich obyczajów językowych pod wpływem reklamy 177
Rozdział XIII. Realizacja. Indywidualizacja. Stylizacja językowa. Intertekstualność 178
13.1. Język osobniczy (idiolekt) 178
13.2. Stylizacja 180
13.2.1. Typologia stylizacji 180
13.2.2. Funkcje stylizacji 188
13.3. Intertekstualność 189
Rozdział XIV. Nie będziesz szkodził drugiemu mówieniem swoim. Etyczny aspekt stylu wypo-
Rozdział XIV. wiedzi 192
14.1. „Etyka mówienia” w perspektywie historycznej 192
14.2. Etyka mowy i pragmatyka 194
14.3. Etyka mowy a kultura języka 195
14.4. Normy etyczne w komunikacji międzyludzkiej – rejestr zasad 196
14.5. Dziedziny komunikacji międzyludzkiej szczególnie narażone na naruszenie zasad
14.5. etyki mówienia 197
14.5.1. Działania socjotechniczne mające na celu wpływanie na odbiorcę w perspek-
Rozdział XV. Estetyczne kategorie oceny stylu wypowiedzi 203
15.1. Elementy wpływające na walory estetyczne wypowiedzi 203
15.2. Estetyka i stosowność. Błędy stylistyczne 205
15.3. Estetyka i logika 205
15.4. Wulgaryzmy – jakość (anty)estetyczna w przekazach codziennych, publicznych,
15.4. artystycznych 208
15.5. Grzeczność językowa 210
|
