Historia procesów integracji europejskiej przekonuje, że całemu dotychczasowemu okresowi jej trwania towarzyszyły dylematy rozwojowe, kontrowersje koncepcyjne i cząstkowe kryzysy, które zwykle były siłą napędową kolejnych etapów integracyjnych .

Komplikujące się procesy integracji europejskiej utrudniają sformułowanie reguł gry jawnych i akceptowanych przez różne podmioty unijnych procesów decyzyjnych. Problemy europejskiej integracji, ich nawarstwienie się oraz dynamiczny charakter przemian i ich uwarunkowań stawia zwiększone wymagania wobec uczonych i analityków zajmujących się problematyką unijną. Dotyczą one zwłaszcza warsztatu badawczego, w tym poszukiwania najbardziej efektywnych podejść badawczych.