Jerzy Żuławski jako jeden z najwybitniejszych twórców młodopolskich wciąż niepokoi badaczy literatury polskiej przełomu XIX i XX wieku. Dotychczasowe publikacje (książki zbiorowe, dysertacje habilitacyjne i doktorskie) potwierdzają konieczność opracowania pełnej monografii życia i twórczości pisarza.

Twórczość Żuławskiego, reprezentująca poezję, dramat młodopolski, powieść fantastyczno-naukową ("Trylogia księżycowa"), małe formy narracyjne i publicystyka, jest bardzo dobrym przykładem respektowania tradycji literatury poprzednich epok (w dużej mierze romantycznej). Swym pisarstwem tkwi głęboko w modernistycznej współczesności i XXI-wiecznej przyszłości. Stoi na pograniczu prądów literackich (tj. symbolizmu, neoromantyzmu czy ekspresjonizmu z impresjonistycznym i naturalistycznym obrazowaniem człowieka i świata). Interesowały go powiązania z naturą, cywilizacją, historią i współczesnym życiem narodu polskiego.

Materiały, które oddajemy do druku, wskazują na znaczenie w literaturze i kulturze polskiej nie tytko twórczości Jerzego Żuławskiego, ale i jego rodu. Warto w tym miejscu wymienić twórczość filmową Andrzeja Żuławskiego i krytycznoliteracką Juliusza Żuławskiego, co potwierdzają teksty niektórych badaczy.

Twórczość Żuławskiego należy jeszcze rozpatrywać z perspektywy innych pisarzy młodopolskich, np. Tadeusza Pawlikowskiego, Antoniego Langego, Zenona Przesmyckiego (Miriama), Władysława Reymonta czy Tadeusza Micińskiego. O tych kontekstach dowiadujemy się z prac, które znajdują się w niniejszym tomie.