Książka przybliża problematykę odwołań do przeszłości za pośrednictwem form architektonicznych uważanych za dawne. Tematyka ta jest analizowana na przykładzie wybranych polskich zabytków architektury sakralnej, ukazywanych w kontekście przemian w sztuce europejskiej.

Autor podkreśla, że sposoby wykorzystywania i rozpoznawania dawnych kostiumów stylistycznych od XV po początek XVII w. podlegały przeobrażeniom w związku ze zmieniającym się sposobem opisywania i wartościowania przeszłości oraz postrzegania w niej roli człowieka i jego wytworów.