Ta barwna, dramatyczna, niestroniąca od anegdoty, relacja z historii XX wieku zawiera przejmujący obraz polskiego komunizmu, którego Lucyna Tychowa jest jednym z ostatnich świadków. Oglądamy przedwojenną Warszawę społecznych i narodowych kontrastów, bombardowany przez Niemców sowiecki Mińsk, wojenną Moskwę i egzotykę stepów Baszkirii.

 

Książka mówi o asymilacji polskich Żydów, o dramacie antysemityzmu i dotykającej najbliższą rodzinę tragedii Holocaustu, o moralnym buncie przeciw niesprawiedliwości i bolesnym rozrachunku ze światem młodzieńczych ideałów.

 

Humanistyczna refleksja nad niejednoznacznością ludzkich losów łączy ze sobą rozmaite środowiska: spotykamy tu działaczy i polityków, jak Małgorzata Fornalska, Janek Krasicki i Bolesław Bierut, pisarzy i artystów, jak Janusz Korczak, Julian Tuwim i Bronisław Linke, uczonych, jak Feliks Tych, Bronisław Geremek i Alina Brodzka, aktorów, jak Tadeusz Łomnicki, Mariusz Dmochowski czy Irena Kwiatkowska. Powikłany, daleki od klisz i stereotypów świat PRL-u – świat, którego już nie ma, którego nie rozumiemy. A w nim Jakub Berman, osoba numer dwa stalinowskiej Polski.